Εορτασμός της Απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης στο ιστορικό Επταπύργιο – Μνήμες Αντίστασης και Θυσίας
Στον ιστορικό χώρο του Επταπυργίου (Γεντί Κουλέ), που κατά τις πιο σκοτεινές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας υπήρξε τόπος κράτησης και βασανιστηρίου για πολιτικούς και ποινικούς κρατούμενους, αλλά και φυλακή αγωνιστών κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, θα τιμηθεί φέτος από τον Δήμο Νεάπολης–Συκεών η επέτειος της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τα ναζιστικά στρατεύματα.
Την 30ή Οκτωβρίου 1944, τμήματα του ΕΛΑΣ εισήλθαν από τα κάστρα και τα βόρεια τείχη στις Συκιές, απωθώντας τις γερμανικές δυνάμεις προς το κέντρο της πόλης και οδηγώντας στην οριστική αποχώρησή τους. Προηγήθηκε η αποφασιστική μάχη στη Νεάπολη και στις Συκιές, ένα γεγονός που άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον γερμανικό ζυγό.
Ο φετινός τόπος διεξαγωγής της εκδήλωσης αλλάζει λόγω εκτεταμένων έργων ανάπλασης στο Πάρκο Εθνικής Αντίστασης στις Συκιές, όπου έχουν βρεθεί ομαδικοί τάφοι και 47 σκελετοί, πιθανότατα εκτελεσθέντων πολιτικών κρατουμένων της περιόδου του Εμφυλίου. Το μνημείο αυτό είχε ανεγερθεί από τον τότε δήμο Συκεών, με πρωτοβουλία του Σίμου Δανιηλίδη και του αείμνηστου προέδρου της ΠΕΑΕΑ Συκεών Κώστα Μουτσόπουλου, το 1997, αντλώντας έμπνευση από τα γεγονότα του Μάη του 1936 και το έργο «Επιτάφιος» του Γιάννη Ρίτσου.
Η εκδήλωση για τα 81 χρόνια από την απελευθέρωση της πόλης θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 30 Οκτωβρίου 2025, στις 11:00, στον αύλειο χώρο του Επταπυργίου. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τρισάγιο, ποιητικές απαγγελίες από μαθητές και κατάθεση στεφάνων, ενώ δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να περιηγηθούν στον ιστορικό χώρο και να γνωρίσουν από κοντά μια σημαντική σελίδα της ιστορίας. Πρόκειται για την πρώτη οργανωμένη μαθητική εκδήλωση στο μνημείο στο πλαίσιο αυτής της επετείου, κατόπιν έγκρισης από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης. Παράλληλα, λειτουργεί η έκθεση «Επταπύργιο, η Ακρόπολη της Θεσσαλονίκης», όπου φιλοξενούνται αντικείμενα κρατουμένων της περιόδου.
Ο δήμαρχος Νεάπολης–Συκεών, Σίμος Δανιηλίδης, χαρακτήρισε την εκδήλωση «προσκύνημα σε έναν τόπο μαρτυρίου και θυσίας», υπογραμμίζοντας τον ιστορικό συμβολισμό του Επταπυργίου και τη σημασία της συμμετοχής των μαθητών.
Η ιστορική έρευνα επιβεβαιώνει ότι, την περίοδο 1941–1944, στο Γεντί Κουλέ φυλακίστηκαν χιλιάδες αγωνιστές της Αντίστασης, ενώ περισσότεροι από 500 εκτελέστηκαν μετά από αποφάσεις του γερμανικού στρατοδικείου. Η πρώτη εκτέλεση έγινε στις 19 Αυγούστου 1941 με θύμα τον Γιώργο Πολυχρονάκη. Ακολούθησαν μαζικές εκτελέσεις, όπως αυτή των 30 ομήρων στις 28 Δεκεμβρίου 1941 και η εκτέλεση του 26χρονου Χρήστου Ευστρατιάδη, του οποίου η ιστορική φράση «Σκοτώστε με, μα η Ελλάδα θα ζήσει» έμεινε χαραγμένη στη μνήμη των αγώνων.
Παρά τον ζόφο της εποχής, υπήρξαν στιγμές ελπίδας, όπως η απελευθέρωση κρατουμένων χάρη στη δράση του «Γερμανικού Αντιφασιστικού Μαχητικού Συνδέσμου», ομάδας Γερμανών αντιφασιστών αξιωματικών και στρατιωτών που ίδρυσε ο ταγματάρχης Γεώργιος Έκκερτ το φθινόπωρο του 1941.
Η τελετή στο Επταπύργιο έρχεται να υπενθυμίσει τον αγώνα, τις θυσίες και την ιστορική μνήμη που οφείλουμε να διατηρήσουμε ζωντανή στις νεότερες γενιές.
